31 Μαρτίου 1821. Ἡ Στερεὰ Ἑλλὰς φλέγεται!!!

Στὴν Πελοπόννησον ἡ Ἐπανάστασις ξεκίνησε πολὺ πιὸ γρήγορα καὶ τὰ ἀποτελέσματά της ἔγιναν γρήγορα ὀρατά. Ὄχι διότι ὁ πόλεμος εἶναι εὔκολος, ἀλλὰ διότι ἀκόμη, ἐκείνην τὴν ἐποχή, ὁ Ἀλῆ πασσᾶς ἀπασχολοῦσε μεγάλο τμῆμα τῶν στρατευμάτων τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, ἐφ΄ ὅσον εἶχε γίνη δέκτης τοῦ σουλτανικοῦ μένους....

Στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα ὅμως τὰ δεδομένα ἦσαν διαφορετικά.
Ἀφ΄ ἑνὸς σημαντικὰ στρατεύματα ἐστάθμευον στὴν Εὔβοια καὶ στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα, ἀφ΄ ἑτέρου τὰ Ἰωάννινα ἦσαν ἐγγύτερα καὶ ἀπειλοῦσαν, ἀνᾲ πάσᾳ στιγμῇ κάθε ἑστία ἐπαναστάσεως. Γιὰ αὐτὸν τὸν λόγο, δίχως νὰ μειώνουμε τὴν ἀξία τῶν θυσιῶν καὶ τῶν πεπραγμένων τῶν ἀγωνιστῶν τῆς Πελοποννήσου, ἀξίζει νὰ ἀφιερώσουμε λίγο περισσότερο χρόνο στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα. Μίαν Στερεὰ Ἑλλάδα ποὺ ἀκόμη δὲν μποροῦσε νὰ βρῇ τὴν ταὐτότητά της, ὡς πρὸς τὴν ἐπανάστασιν, ἐφ΄ ὅσον οἱ ἐστίες ἀναφλέξεως ἦσαν περιστασιακὲς καὶ σύντομα, κάποιες ἀπὸ αὐτές, γιὰ ὅλους τοὺς παραπάνω λόγους, ἔσβησαν μέσα στὸ αἷμα τῶν πρωταγωνιστῶν τους.
Ἡ Φιλικὴ Ἑταιρεία εἶχε καὶ στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα ἐξηπλωθῆ ἀρκετά. Ἡ Λειβαδιὰ καὶ ὅλοι σχεδὸν οἱ δημογέροντες ἦσανμέλη της, σὲ σημεῖον μάλιστὰ ὁ Ἰβραχὴμ ἀγὰς νὰ ὑποψιασθῇ τοὺς Ἕλληνες γιὰ τὰ χειρότερα καὶ νὰ τοὺς ἑτοιμάζῃ μίαν γενναία καὶ παραδειγματικὴ τιμωρία.
Ὅμως μὲ λίγη …δωροδοκία ἔληξε τὸ θέμα, ἀντικατεστάθη ὁ ἀγὰς καὶ οἱ Ἕλληνες ἀνέμεναν τὸ σύνθημα.
Ὁ Πανουριάς, στὶς 24 Μαρτίου τοῦ 1821, ἤδη ὕψωνε τὴν σημαία τῆς ἐπαναστάσεως στὴν Ἄμφισσα (Σάλωνα), μὲ τὴν σύμφωνο γνῶμη τῶν ἐκεῖ δημογερόντων. Ἡ πολιορκία τῆς πόλεως, στὶς 25 καὶ στὶς 26 Μαρτίου, ὑπεχρέωσαν τοὺς Τούρκους νὰ ἀναχωρήσουν.
Ἡ Ἄμφισσα στὶς 27 Μαρτίου τοῦ 1821 ἦταν ἐλευθέρα.
Στὶς 27 Μαρτίου τοῦ 1821 ὁ Ἀθανάσιος Διάκος, ἰδιαιτέρως θρῆσκος, εὐλογοῦσε τὰ ἅρματά του στὴν Μονὴ τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ καὶ ξεκινοῦσε, κηρύττοντας τὴν ἐπανάστασιν στὴν Βοιωτία καὶ γενικότερα στὴν Ἀνατολικὴ Στερεὰ Ἑλλάδα. Ὁ Διάκος ὅμως εἶχε τὸ ἀρματολίκι τῆς Λεβαδιᾶς καὶ ἔτσι, ἀμέσως μετά, καὶ στὴν Λειβαδιὰ ἅναψαν τὰ αἵματα.
Ὁ Διάκος ζητοῦσε ἀπὸ τοὺς προκρίτους, ἀπὸ τὶς 25 Μαρτίου τοῦ 1821, νὰ τὸν ἀκολουθήσουν γιὰ νὰ κτυπήσουν τοὺς Τούρκους τῆς πόλεως, μὰ ὁ Νικόλαος Νάκος, πρεσβύτερος ὅλων, ζητοῦσε ἀναβολὴ καὶ περίσκεψιν, ἔως νὰ ἔλθουν περισσότερες πληροφορίες γιὰ τὰ γεγονότα τῆς Πελοποννήσου. Ἐστάλη πρὸς τοῦτον ὁ Βασίλης Μποῦσγος στὴν Πάτρα γιὰ νὰ συνομιλήσῃ μὲ τὸν Ἰωάννη Βλασσόπουλον, πρόξενον τῆς Ῥωσσίας στὴν Πάτρα, πρὸ κειμένου νὰ λάβῃ ὁδηγίες. Ὅμως ὁ Μποῦσγος περνώντας ἀπὸ τὸ Γαλαξείδι ἔμαθε τὰ πεπραγμένα τοῦ Πανουριᾶ καὶ ἐπέστρεψε γιὰ νὰ τὰ διακοινώσῃ στοὺς συντοπίτες του.
Καθ’ ὅσον ὁ Μποῦσγος ἦτο στὶς διαδρομὲς πρὸς τὴν Πελοπόννησον, διέμεινε σὲ κάποιο πανδοχεῖο στὸ Ζεμενό, καὶ ἐκεῖ συνήντησε ἕναν Τοῦρκο ταχυδρόμο καὶ ἕναν Ἀρβανίτη. Συνεπλάκη μαζύ τους, τοὺς εφόνευσε, τοὺς ἔκλεψε τὶς ἐπιστολές τους κι ἔσπευσε στὴν Λειβαδιὰ νὰ ἐνημερώσῃ τοὺς συντοπίτες του.
Ἠκολούθησε σύσκεψις καὶ  τελικῶς, τὴν ἰδίαν ἐκείνην νύκτα, ἀπεφασίσθη ἡ ἀπελευθέρωσις τῆς πόλεως. Μὲ ἕνα εὐφυέστατον τέχνασμα ἐπέτυχε ὁ Διάκος νὰ ξεγελάσῃ τὸν Χασὰν ἀγᾶ, τὸν νέο βοεβόδα τῆς πόλεως, νὰ λάβῃ ἐντολὴ σχηματισμοῦ ἐνόπλου σώματος, τάχα μου γιὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ Ὀδυσσέως Ἀνδρούτσου ποὺ …ἀνεμένετο, καὶ νὰ δόσῃ ἐντολὴ συγκεντρώσεως τῶν ἄλλων ὁπλαρχηγῶν στὸν Ὅσιο Λουκᾶ. Ἡ ἀπόφασις ὁριστικοποιήθη. Ὁ ὅρκος ἐδόθη!
Ὁ ἐπίσκοπος Σαλώνων Ἠσαΐας, ὁ Ἰωάννης Ζαρίφης καὶ οἱ περισσότεροι δημογέροντες καὶ ὁπλαρχηγοὶ τῆς Βοιωτίας παρίσταντο.
Ἡ ἐπανάστασις ξεκινοῦσε καὶ στὴν Βοιωτία!
Τὴν  νύκτα τῆς 28ης Μαρτίου πρὸς τὴν 29ην Μαρτίου, συνέλαβε τὸν ἀδελφὸ τοῦ Χασᾶν ἀγᾶ στὸ Δίστομον, μαζὺ μὲ τοὺς ἄνδρες του, γιὰ νὰ τοὺς ἀνταλλάξῃ μὲ τὸν Νικόλαο Νᾶκο καὶ τὸν Ἰωάννη Λογοθέτη, ποὺ ἐκρατοῦντο ἀπὸ τὸν βοεβόδα ὡς ὅμηροι.
Στὶς 29 Μαρτίου, ξημερώματα, ὁ Διάκος εὐρίσκετο ἔναντι τῆς Λειβαδιᾶς μὲ τοὺς ἄνδρες του καὶ ἀπειλοῦσε ἀνοικτὰ τοὺς Τούρκους, κρατώντας στὰ χέρια του ὁμήρους γιὰ ἀνταλλαγή.
Οἱ περισσότεροι Τοῦρκοι ἐκλείσθησαν στὸ φρούριον τῆς πόλεως, μὰ κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς στὰ δικά τους σπίτια. Οἱ ἄνδρες τοῦ Διάκου, καθὼς καὶ ὅλοι οἱ ἄλλοι ὁπλαρχηγοὶ ἐπετέθησαν. Ἡ μάχη κράτησε γιὰ ὧρες, ἀπὸ σπίτι σὲ σπίτι καὶ οἱ ἀπώλειες ἦσαν ἀρκετές.  Ὁ Μποῦσγος ἐτραυματίσθη σοβαρὰ κι ὁ Ἀθανάσιος Ἀντάρας ἐφονεύθη.
Ἡ μάχη ἐγενικεύθη καὶ στὸ κρισιμότερον σημεῖον της ἔφθασε μὲ 200 ἄνδρες ὁ Λαζαρῆς ἀπὸ τὴν Ἀράχωβα. Οἱ Τοῦρκοι πλέον εἶχαν δύο μέτωπα νὰ ἀντιμετωπίσουν.
Οἱ μάχες ἐξηκολούθησαν αἱματηρὲς καὶ τὴν ἐπομένη ἡμέρα, 30 Μαρτίου.
Μετὰ ἀπὸ ὑπεράνθρωπες προσπάθειες ὁ Διάκος, στὶς 31 Μαρτίου τοῦ 1821, παρέλαβε τὸ φρούριον τῆς πόλεως. Ὁ ὁπλισμὸς ποὺ ἔλαβαν οἱ Ἕλληνες ἦταν σημαντικότατος καὶ ἐπέτυχαν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς πόλεως, τὸν ἐξοπλισμὸ πολλῶν Στερεοελλαδιτῶν.
Ὁ Διάκος ἐπέτυχε ἐπίσης τὴν διάσωσιν ἀρκετῶν Τούρκων ἀπὸ τὸ μένος τῶν Ἑλλήνων, ποὺ εἶχαν πολλὰ νὰ θυμηθοῦν ἀπὸ τὴν ἐξουσία τους.
Τὴν 1η Ἀπριλίου τοῦ 1821 ἡ σημαία τῆς ἐπαναστάσεως κυμάτιζε στὸ φρούριον τῆς Λειβαδιᾶς.
Ἀμέσως μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς πόλεως κατηρτίσθη Διοικητικὴ Ἐπιτροπὴ τῆς Ἀνατολικῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τούς:

• Νικόλαον Νάκον,
• Ἰωάννην Λογοθέτη,
• Ἰωάννη Φίλωνα καὶ ἀρχηγὸ τῶν ὅπλων τὸν
• Ἀθανάσιο Διάκο.

Ἡ ἀρχικὴ δύναμις τοῦ Διάκου ἀποτελεῖτο ἀπὸ εἴκοσι μόλις ἄνδρες, ποὺ γρήγορα ἀνέβηκε σὲ ἑκατό, μὰ μετὰ τὸ τέχνασμά του, τοὺς ἐνισχύθηκε ἀπὸ ἀκόμη διακοσίους ἄνδρες.
Ἡ δύναμις τῶν Τούρκων ὑπολογίζεται τριπλασία.
Παραλλήλως στὶς 28 Μαρτίου τοῦ 1821 ὁ Λιδωρίκης καὶ ὁ Σκαλτσᾶς ξεκίνησαν τὴν πολιορκία τοῦ Λιδωρικίου.
Στὶς 30 Μαρτίου καὶ  τὸ Λιδωρίκιον ἦτο ἐλεύθερο.
Φιλονόη
Πληροφορίες ἀπό:
«Οἱ ἔνδοξοι Ἕλληνες τοῦ 1821, οἱ πρωταγωνισταὶ τῆς Ἑλλάδος»,  Ἀγαπητὸς Σ. Ἀγαπητὸς
«Ἀνασκευὴ τῶν εἰς τὴν ἱστορίαν τῶν Ἀθηνῶν, ἀναφερομένων περὶ τοῦ Στρατηγοῦ Ὀδυσσέως Ἀνδρούτσου, τοῦ ἑλληνικοῦ τακτικοῦ καὶ τοῦ συνταγματάρχου Καρόλου Φαββιέρου», Παπαδοπούλου Κάρπου
«Ἀπάνθισμα τοῦ ἱστορικοῦ ἀγῶνος τῶν Ἑλλήνων», Παπαδοπούλου Κάρπου
«Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάστασις», Διονυσίου Κοκκίνου
«Ἡ ἐπανάστασις τοῦ ’21», Φωτιάδου Δημητρίου
Ἡ εἰκόνα ἀπὸ τὸν Α΄ τόμο τοῦ Διονυσίου Κοκκίνου, ἀπεικονίζει τὸν ὅρκο, ὑπὸ τοῦ Von Ess.

Πηγή